Tản văn là gì? Sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn

Tản văn là gì? Đọc ngay để tìm hiểu sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn, cách viết tản văn cũng như ý tưởng viết tản văn đặc sắc mà bạn có thể tham khảo. 

Đôi khi chúng ta không có một khái niệm rõ ràng để phân biệt các hình thức văn học tại Việt Nam bởi văn học là một hình thức nghệ thuật rất đa dạng về thể loại. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ có những chia sẻ giúp quý vị có thêm thông tin chi tiết tản văn là gì?

Nội Dung Chính

Tìm hiểu chi tiết tản văn là gì? 

Tản văn theo nghĩa đen là văn xuôi, nhưng hiện nay tản văn được dùng để chỉ một phạm vi xác định, không hoàn toàn khớp với thuật ngữ văn xuôi. Vậy, chúng ta nên hiểu chính xác định nghĩa tản văn là gì? 

Tản văn là loại văn xuôi hàm súc, ngắn gọn, có thể là trữ tình, nghị luận, tự sự, khắc họa nhân vật, miêu tả phong cảnh. Lối thể hiện đời sống của tản văn mang tính chất chấm phá, có câu từ độc đáo, có giọng điệu, cốt cách cá nhân chứ không nhất thiết đòi hỏi nhân vật hoàn chỉnh, có cốt truyện phức tạp.

Tìm hiểu chi tiết tản văn là gì? 

Tìm hiểu chi tiết tản văn là gì?

Tản văn là loại văn tự do, dài ngắn tùy ý, cách thể hiện đa dạng, có truyền thống lâu đời và sức sống mạnh mẽ, đặc biệt là thể hiện nổi bật chính kiến và cá tính tác giả. Trong văn học hiện đại, tản văn bao gồm các thể kí, tuỳ bút, chân dung văn học, ngụ ngôn, tạp văn, văn chính luận, văn tiểu phẩm,… Trong văn học cổ, tản văn bao gồm các áng văn kinh, luân, minh, phú, hịch, cáo, chiếu, các bài biểu, sử ký, tả truyện,…

Tản văn mang nội dung chứa cả những truyện ngụ ngôn hư cấu lẫn các thể văn xuôi khác như thư, tựa, bạt, du ký,… Nó là một loại hình văn học ngang với thơ, kịch, tiểu thuyết. 

Tản văn có đặc điểm chính là văn phong sáng sủa, thủ pháp biểu hiện linh hoạt, ngôn ngữ tự nhiên mới mẻ, khuôn khổ tương đối nhỏ, tinh túy về nội dung, rộng rãi về đề tài. Là loại tác phẩm văn học giàu tính trữ tình, ghi lại những những trạng thái cảnh vật, câu chuyện hoặc trữ tình hoài niệm. Nó chú trọng việc liên tưởng của cái tôi, ghi lại những gì đã trải qua, đã nghe thấy, cảm thấy. 

Sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn

Trong các thể loại văn học Việt Nam, tản văn và truyện ngắn là 2 thể loại khá phổ biến và được hầu hết các tác giả “châm ngòi” để viết. Để tìm hiểu về sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn, chúng ta cùng tìm hiểu về đặc trưng thẩm mỹ của 2 thể loại này thông qua nội dung dưới đây: 

– Tản văn miêu tả nhân vật phải sinh động như cuộc sống, thuyết lí nghị luận phải vừa trang trọng vừa hài hước, tình cảm biểu hiện thì phải chân thực thiết tha, tế nhị, truyền đạt âm thanh phải giống hệt, rõ ràng như đang hiện ra trước mắt. Ngôn ngữ tản văn bóng bẩy, trong sáng, súc tích, tươi mới, tự nhiên. 

– Kết cấu của tản văn có lúc gần lúc xa, lúc trước lúc sau, chứ không phân cảnh phân hồi như kịch, không chú ý vào “khai, thừa, chuyển, hợp” như thơ ca. Nhìn chung, kết cấu của tản văn rất tự do.

– Đề tài của tản văn đặc biệt rộng lớn, cơ hồ như không gì nó không nói đến, mang tính đa dạng về đề tài. 

– Tất cả những yếu tố của thể loại, đối với tản văn đều hết sức tự do, phóng túng, bất luận là vận dụng thủ pháp biểu hiện, lập ý hay là bố cục kết cấu hay chọn đề tài. Vì vậy, tản văn là thể văn tự do phóng túng nhất. 

– Tản văn đòi hỏi phải có “cảm nhận” mới có “giãi bày”, do đó đặc trưng thẩm mĩ nổi bật của tản văn là tính trữ tình.

Sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn

Sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn

– Truyện ngắn thường có kết cấu bất ngờ đột biến, tương phản hoặc liên tưởng.

– Truyện ngắn được tạo dựng từ những chi tiết hết sức hấp dẫn, sinh động.

– Truyện ngắn thường ít nhân vật, ít sự kiện phức tạp.

– Truyện ngắn miêu tả nhân vật ở những khía cạnh nổi bật nhất.

– Truyện ngắn có thời gian và không gian của câu chuyện phụ thuộc vào người kể, môi trường, hoàn cảnh câu chuyện.

– Truyện ngắn là một giới hạn về thế giới nghệ thuật. Với đề tài tức là phạm vi, dung lượng đời sống có hạn và không giải quyết nhiều nội dung đời sống mà thường chú trọng vào một nội dung cụ thể.

Cách viết tản văn mà chúng ta nên áp dụng

Sau khi tìm hiểu tản văn là gì, chúng ta có thể thấy tản văn là một thể loại không khó nhưng ít ai có thể tự viết một cách nhuần nhuyễn. Mỗi câu chữ viết ra phải cân nhắc thật kỹ để truyền tải ý nghĩa, thông điệp một cách hiệu quả nhất tránh phí phạm. Tản văn không có số chữ quá nhiều nhưng lại vô cùng tốn chữ.

Cách viết tản văn mà chúng ta nên áp dụng chính là trau dồi vốn ngôn từ, lối hành văn mang đậm phong cách riêng của tác giả để thu hút người đọc. Quan trọng phải tìm hiểu kỹ đề tài, quá trình tìm hiểu tạo ra sản phẩm mới.

Cách viết tản văn mà chúng ta nên áp dụng

Cách viết tản văn mà chúng ta nên áp dụng

Một số bài tản văn Nguyễn Ngọc Tư hay nhất 

Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976 tại Cà Mau. Là nữ nhà văn trẻ của hội nhà văn Việt Nam. Khi đọc văn của Nguyễn Ngọc Tư chúng ta lại có những suy ngẫm về nỗi buồn trong cuộc sống, những áng tản văn ấy tuy buồn đến não lòng nhưng lại rất đẹp. Một số bài tản văn Nguyễn Ngọc Tư hay nhất mà bạn nên tham khảo như sau: 

Hành lý hư vô: Những con người thật thà, chân chất giúp cho độc giả có nhiều suy ngẫm về tình đời và tình người. Cô đã chứng kiến và dùng câu văn của mình để kể lại với 32 mẩu tản văn được lấy từ chính những người xoay quanh cuộc sống của tác giả. 

Đảo: Tản văn ngắn này đã tái hiện lên cuộc sống của những nhân vật có số phận bất hạnh từ bị bỏ rơi, mất mát đến bị mắc kẹt giữa những niềm đau thương.

Gáy người thì lạnh: Phía sau góc khuất của cuộc sống có một vẻ đẹp nhẹ nhàng nó cứ thoắt ẩn thoắt hiện. Chúng ta rất dễ để bắt gặp những câu chuyện trong gáy người thì lạnh ở cuộc sống đời thường.

Ý tưởng viết tản văn đặc sắc

Chủ đề viết tản văn vô cùng đa dạng vì nó có khả năng bao quát toàn bộ đời sống. Chúng thân thuộc và dễ khơi gợi ký ức, cảm xúc nơi bạn hơn các chủ đề khác. Dưới đây là những ý tưởng viết tản văn đặc sắc mà bạn có thể áp dụng: 

Ẩm thực: Ẩm thực gắn liền với thổ nhưỡng, con người, kỷ niệm và xúc cảm, nó còn là kết tinh văn hóa của các vùng miền khác nhau. Ngoài các gợi ý trên, ẩm thực cũng là một chủ đề luyện viết tản văn dễ thực hành. 

Cảm xúc của người trưởng thành: Nỗi cô đơn của người trưởng thành cũng như ly rượu chát, của ai người ấy nhấm. Đắng cay tự thân chịu. Viết về cảm xúc của người trưởng thành là cách chúng ta nhìn nhận, gọi tên trước khi tìm ra giải pháp cho những vấn đề mà mình đang gặp phải. 

Những vấp ngã trong đời: Đôi khi ngồi nghĩ về những vấp ngã lại muốn viết gì đó, lại thấy mình đang thật sự sống, thật sự trưởng thành. Vấp ngã càng đau, bài học càng được khắc sâu.

Những câu chuyện tình yêu: Khi yêu, ta vẫn là chính mình nhưng là một chính mình rất lạ. Khi ở trong tình yêu là khi con người trải qua nhiều trạng thái cảm xúc nhất. Đây là chủ đề luyện viết tản văn mà ai cũng có thể chọn. Tình yêu là nguồn cảm hứng bất tận cho con người, với viết lách cũng không ngoại lệ. 

Những kỷ niệm thời thơ ấu: Có người tuổi thơ mang đầy tổn thương, cũng có người thấy tuổi thơ là quãng thời gian yên bình nhất. Tuổi thơ có ảnh hưởng vô cùng lớn tới tâm lý và tính cách của một người sau này. Khi cho đề này, các học viên của mình đều làm bài khá tốt, giàu cảm xúc và được sống lại những kỷ niệm thời bé. 

Bản thân: Mỗi người sinh ra trong đời đều có vô số câu chuyện để kể, vô số trải nghiệm đã đi qua, vô số cảm xúc đã được biểu hiện.

Ý tưởng viết tản văn đặc sắc

Ý tưởng viết tản văn đặc sắc

Những câu tản văn hay nổi tiếng 

Những dòng cảm xúc nhẹ nhàng, man mác, rãi khắp cõi lòng luôn là món quà tinh thần không thể thiếu dành cho những trái tim nhạy cảm, khao khát yêu. Dưới đây là những câu tản văn hay nổi tiếng mà bạn nên tham khảo khi luyện viết tản văn: 

“Một chữ buông có thể sẽ chẳng dễ dàng, có thể sẽ mất nhiều thời gian, nhưng rồi bạn sẽ ổn, sẽ thôi đau, sẽ chẳng sao nữa. Tháng năm vốn dĩ ngắn ngủi, đừng lãng phí thêm thời gian của bạn nữa, đừng vì những thứ không đáng mà tiếp tục va vấp đau lòng, đừng để bình yên của mình phụ thuộc vào bất kỳ ai.”

“Một ngày đẹp trời nọ, rất có thể nó sẽ ập vào đời bạn mà chẳng cần lý do. Và nếu như bạn đang cô đơn, thì đừng lo, bởi tình yêu luôn khó nói. Cô đơn hay có người kề cạnh, cũng chỉ là một trạng thái. Ai cũng có lúc này, lúc kia. Nếu cả thế giới cho ta biết có người yêu hạnh phúc thế nào, ta cũng chẳng ngần ngại gì mà cho cả thế giới biết mình cô đơn vui vẻ ra làm sao.”

“Cuộc đời vốn dĩ rất rộng lớn, bạn sẽ gặp gỡ rất nhiều người. Đừng trách người vô tâm, hãy tự trách bản thân không đủ bản lĩnh để làm người bận tâm. Nếu bạn bước vào một cuộc chơi không cân sức thì bạn phải học cách thay đổi và chấp nhận.”

Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết tản văn là gì, sự khác nhau giữa tản văn và truyện ngắn, cách viết tản văn cũng như ý tưởng viết tản văn đặc sắc mà bạn có thể tham khảo. Hy vọng bài viết này hữu ích cho cuộc sống của bạn, cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!

Xem thêm: Ngày rụng trứng là gì? Ngày rụng trứng có biểu hiện gì?

Thắc Mắc -