Methanol là gì? Tác dụng và tác hại của methanol

Methanol là gì, phân biệt ethanol và methanol, methanol dùng để làm gì và tác hại của methanol. Đọc ngay bài viết sau để tìm hiểu thông tin chi tiết!

Nội Dung Chính

Tìm hiểu cồn methanol là gì?

Methanol (ancol metylic) là một dung môi hóa học được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Không chỉ là một sản phẩm công nghiệp lợi ích cao, chúng còn được sử dụng trong các phòng xét nghiệm, trong trường học. Hóa chất này còn được ứng dụng để sản xuất cồn công nghiệp methanol, sản phẩm được gọi là “rượu biến tính”. CH3OH cũng đóng vai trò rất quan trọng các ngành như in ấn, sơn, chất chống đông lạnh, làm nhiên liệu cho các bếp lò nhỏ, cung cấp nhiên liệu động cơ đốt.

Tìm hiểu cồn methanol là gì?

Tìm hiểu cồn methanol là gì?

Methanol là một loại rượu nhẹ, tồn tại ở dạng chất lỏng không màu, dễ bay hơi, dễ cháy và có mùi giống rượu trắng đặc trưng. Có độ nhớt là 5,9×10−4 Pas (ở 20 °C), nhiệt độ sôi là 64,7 °C (337,8 K; 148,5 °F), khối lượng riêng là 0,7918 g/cm3. Methanol là một chất có độc tính cao, chỉ cần 1 lượng nhỏ cũng có thể gây mù mắt, nếu tiếp xúc với lượng nhiều có thể gây tử vong. Đây là một chất dễ cháy, chỉ cần tiếp xúc với nguồn lửa nhiệt độ thấp cũng sẽ bắt cháy với ngọn lửa màu xanh, khó phát hiện trong ánh sáng ban ngày.

Ở nhiệt độ phòng cơ bản, CH3OH là một chất lỏng phân cực, thường được dùng với vai trò như một dung môi, chất chống đông, nhiên liệu, làm biến tính ethanol. Tuy nhiên, nó chỉ được sử dụng trong ngành công nghiệp, như một dung môi để hòa tan các nguyên liệu sản xuất.

Rượu methanol có nguy hiểm không?

Thành phần chính của rượu uống là ethanol có công thức hóa học là C2H5OH, trong khi methanol có công thức hóa học là CH3OH. Khoảng 3% lượng methanol đưa vào cơ thể được đào thải qua phổi hoặc đào thải nguyên vẹn không thay đổi qua nước tiểu. Hóa chất này được chuyển hóa chậm ở gan. Sau khi vào cơ thể, methanol sẽ đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau 30 – 60 phút. Khi uống rượu methanol, methanol dễ dàng hấp thu qua ruột, da vào phổi. 

Người sản xuất ra rượu với chi phí rẻ, tạo ra các loại rượu có hàm lượng methanol trong rượu rất cao, dễ gây ngộ độc. Không giống rượu ethanol, methanol nguyên chất có độc tính cao, không thích hợp để uống. Trong khi ethanol được lên men từ tinh bột như ngũ cốc, các loại củ có chứa tinh bột hoặc đường thì methanol được lên men từ nguyên liệu có chứa cellulose (gỗ). Nhìn chung, cả 2 loại rượu này đều được sản xuất bằng cách lên men và chưng cất. 

Phân biệt ethanol và methanol

Ethanol và methanol là những hợp chất của rượu. Chúng ta có thể tách hai chất này bằng kỹ thuật chưng cất, khi trộn lẫn trong dung dịch. Methanol có nhiệt độ sôi thấp hơn ethanol. Methanol là rượu có cấu trúc hóa học đơn giản nhất trong họ rượu. Chúng ta có thể sử dụng nó trong đồ uống trong khi methanol độc hại và tuyệt đối không sử dụng methanol trong đồ uống. Sự khác biệt chính giữa ethanol và methanol là ethanol tương đối ít độc hại hơn. Cách phân biệt ethanol và methanol như sau: 

Phân biệt qua bọt rượu: Ethanol và methanol thường gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe con người, rất dễ dẫn đến tình trạng ngộ độc rượu, khi được hòa chung vào nhau nhằm mục đích để tăng độ rượu, tăng thể tích và mang lại lợi nhuận cao. Rượu có chứa methanol khi lật ngược chai lại thường xuất hiện bọt rượu to hơn và bọt rượu sẽ đi theo chiều thẳng.

Phân biệt ethanol và methanol

Phân biệt ethanol và methanol

Methanol (CH3OH): Khi ngộ độc methanol dù chỉ một lượng nhỏ cũng có thể gây tổn thương gan, thận cùng các cơ quan nội tạng khác. Methanol hoàn toàn không tốt cho cơ thể nhưng lại được dùng làm nguyên liệu để sản xuất ra các loại hóa chất khác. Ứng dụng của methanol chủ yếu trong các ngành công nghiệp, đóng vai trò như chất hòa tan các chất vô cơ hay hữu cơ. Methanol được sản xuất từ các loại vật liệu có chứa cellulose. 

Ethanol (CH3CH2OH): Ethanol nếu có cách nhìn xác đáng, khi dùng ở lượng vừa đúng, vừa đủ sẽ không gây hại cho cơ thể, thậm chí đối với 1 số loại rượu còn tốt cho sức khỏe khi uống. Ethanol là nguyên liệu chính cho các loại thức uống có cồn như bia, rượu, nước trái cây lên men. Trong công nghiệp để sản xuất lượng lớn ethanol người ta áp dụng phản ứng axit xúc tác hydrat với etilen. Đây là rượu được sản xuất ra bằng cách lên men hoặc chưng cất các loại tinh bột và đường. 

Methanol dùng để làm gì?

Methanol là một chất độc, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Tuy nhiên nó vẫn có nhiều công dụng trong cuộc sống đặc biệt là trong công nghiệp. Vậy, methanol dùng để làm gì? Methanol được dùng là nguyên liệu trong sản xuất các chất khác như formalin, andehit fomic và axit axetic,… Được ứng dụng trong làm pin nhiên liệu cung cấp hydrogen, được sử dụng trong quy trình xử lý nước thải sinh hoạt, cũng như nước thải công nghiệp. 

CH3OH là dung môi được sử dụng phổ biến trong các phòng thí nghiệm được dùng để chạy sắc ký lỏng, nâng cấp HPLC, chạy phổ UV VIS. Nó được dùng để tạo metyl tert butyl ete để pha vào làm tăng tỉ số octan thay cho tetraetyl chì – Một chất gây ô nhiễm cho môi trường. Methanol là một nhiên liệu quan trọng cho ngành giao thông vận tải, nó được sử dụng rộng rãi trong đời sống cũng như sản xuất công nghiệp. 

Methanol cũng được sử dụng để sản xuất diesel sinh học thông qua phản ứng xuyên este hóa. Trong công nghiệp, người ta dùng methanol để làm chất chống đông lạnh, mực in máy photo, làm nhiên liệu cho các bếp lò loại nhỏ, làm dung môi trong nước rửa kính xe, chất tẩy rửa sơn. 

Tác hại của methanol

Bản thân của methanol ít độc nhưng những chất chuyển hóa của nó lại có độc tính cao. Uống rượu có nồng độ methanol cao do dùng nguyên liệu có lẫn bã gỗ, không loại bỏ phần chưng cất ban đầu (có lẫn tạp chất methanol), pha rượu từ cồn không đạt tiêu chuẩn, sử dụng cồn thực phẩm chất lượng kém hay uống rượu pha từ các dung dịch có chứa methanol đều là nguyên nhân ngộ độc cồn methanol công nghiệp.

Tác hại của methanol

Tác hại của methanol

Tác hại của methanol khá nghiêm trọng. Liều tử vong của methanol tinh chất ước tính ở khoảng 1 – 2ml/kg. Diễn biến lâm sàng của ngộ độc cồn methanol công nghiệp xảy ra nhiều giờ sau khi uống. Methanol ảnh hưởng chủ yếu lên hệ thần kinh trung ương với các triệu chứng như say rượu, ngủ gà gật, co giật, hôn mê,… Methanol hấp thu dễ dàng qua da, phổi và ruột, chuyển hóa chậm qua gan. Chúng có thể gây nhiễm toan chuyển hóa, mù mắt hay thậm chí là tử vong. 

Ngộ độc rượu methanol là gì triệu chứng và cách xử lý

Ngộ độc rượu methanol là gì triệu chứng và cách xử lý chính là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Triệu chứng ngộ độc rượu methanol: 

+ Thận: Suy thận cấp, biểu hiện đái ít, vô niệu, nước tiểu đỏ hoặc sẫm màu nếu có tiêu cơ vân.

+ Tiêu hóa: Viêm dạ dày xuất huyết, viêm tụy cấp biểu hiện đau thượng vị, nôn, tiêu chảy. Ngộ độc trung bình hoặc nặng có thể thay đổi chức năng gan.

+ Hô hấp: Thở yếu, ngừng thở, thở nhanh, sâu nếu có nhiễm toan chuyển hóa.

+ Tim mạch: Giãn mạch, tụt huyết áp và suy tim.

+ Các di chứng thần kinh: Rối loạn ý thức, hôn mê, hội chứng Parkinson, bệnh lý đa dây thần kinh, teo đĩa thị giác, giả liệt vận nhãn, thiếu hụt nhận thức, viêm tủy cắt ngang,…

+ Mắt: Lúc đầu nhìn bình thường, sau đó 12 – 14h nhìn mờ, nhìn đôi, cảm giác như có mây che trước mắt, sợ ánh sáng, đau mắt, giảm hoặc mất thị lực, ảo thị,…

+ Thần kinh: Nhiều bệnh nhân khi đến bệnh viện còn tỉnh táo nhưng rất đau đầu, chóng mặt. 

Cách xử lý cho người bị ngộ độc methanol: 

+ Các biện pháp xử trí tại y tế cơ sở: Cần hồi sức ngay trước khi tiến hành loại trừ chất độc và để cho việc loại trừ chất độc được diễn ra hợp lý thì khi đã xuất hiện các triệu chứng lâm sàng, các biện pháp hồi sức sẽ trở thành quan trọng hàng đầu. Nhanh chóng loại bỏ chất độc và dùng thuốc giải độc đặc hiệu nếu có để hồi sức nhanh các chức năng sống. 

+ Điều trị y tế: Cần thu xếp chuyển ngay người bệnh tới một bệnh viện lớn có thiết bị thẩm tách máu. Cách điều trị dứt điểm duy nhất khi bị ngộ độc methanol là thẩm phân máu. Các biện pháp hỗ trợ có thể bao gồm việc chế ngự nhiễm axit bằng chất cacbonat axit natri, đặt ống và hô hấp bằng máy, sử dụng biện pháp đào thải ra ngoài cơ thể như thẩm phân máu. Sự chuyển hóa có thể được ngăn chặn bằng việc cho uống ethanol hoặc fomepizole.

Trên đây là toàn bộ thông tin methanol là gì, phân biệt ethanol và methanol, methanol dùng để làm gì và tác hại của methanol. Hy vọng bài viết này hữu ích cho cuộc sống của bạn, cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!

Xem thêm: IOE là gì? Lợi ích và hướng dẫn sử dụng IOE VN

Thắc Mắc -