Cortisol là gì, cortisol có tác dụng gì đối với việc xét nghiệm máu

Cortisol là gì, cortisol có tác dụng gì, cơ chế chống stress của cortisol và cách làm tăng cortisol. Đọc ngay bài viết sau để tìm hiểu thông tin chi tiết!

Nội Dung Chính

Định lượng cortisol là gì?

Máu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống. Chính vì vậy, các bệnh về máu cho dù lành tính hay ác tính đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta. Các chỉ số về máu, đặc biệt là thông tin định lượng cortisol là gì được rất nhiều người quan tâm. Cortisol là thành phần quan trọng giúp cơ thể kiểm soát tình trạng căng thẳng, sợ hãi. Việc tăng hoặc giảm quá mức cortisol trong thời gian dài đều có khả năng gây ra các tình trạng bệnh lý. 

Cortisol tự do (không liên hợp) được lọc qua thận và thải ra nước tiểu. Nồng độ cortisol tự do có thể được đánh giá qua xét nghiệm nước tiểu 24 giờ. Để thực hiện kiểm tra nồng độ cortisol, máu thường được lấy vào lúc 8h sáng và một lần nữa vào 4h chiều. Kết quả bình thường khi nồng độ lúc 4h chiều bằng 1/3 đến 2/3 nồng độ lúc 8h sáng.

Định lượng cortisol là gì?

Định lượng cortisol là gì?

Những người mắc hội chứng cushing thường có nồng độ cortisol huyết tương cao nhất vào buổi sáng và không có biểu hiện giảm về cuối ngày. Đôi khi những dấu hiệu sớm nhất của tăng chức năng thượng thận là không còn những biến đổi này, mặc dù nồng độ cortisol vẫn chưa tăng cao. Nồng độ cortisol cao nhất lúc khoảng 6h – 8h sáng và giảm từ từ đến mức thấp nhất vào nửa đêm. Thông thường, nồng độ cortisol tăng và giảm khác nhau trong ngày (biến đổi trong ngày). Phương pháp hữu hiệu nhất để đánh giá hoạt động của tuyến thượng thận là đo trực tiếp nồng độ cortisol huyết tương. 

Tìm hiểu cortisol là thuốc gì?

Cortisol là thuốc gì? Cortisol tổng hợp được dùng làm thuốc để điều trị một số bệnh dị ứng, sốc phản vệ và chống viêm. Khi lần đầu được giới thiệu như là thuốc điều trị bệnh thấp khớp, nó được gọi là hợp chất E, nó cũng như dùng làm chất thay thế bổ sung trong các chứng thiếu hụt cortisol bẩm sinh. 

Cortisol có tác dụng gì đối với việc xét nghiệm máu

Cortisol được sản xuất ra nhờ vào sự kích thích của hormone ACTH (hormon hướng vỏ thượng thận được sản xuất bởi tuyến yên). Vậy, cortisol có tác dụng gì đối với việc xét nghiệm máu? Hàm lượng cortisol “tự do” có trong nước tiểu và được sử dụng để đánh giá chức năng thượng thận, nhất là tình trạng cường năng thượng thận. Nồng độ cortisol máu cung cấp các thông tin quý báu liên quan với chức năng của vỏ thượng thận. Xét nghiệm cortisol niệu cũng đóng vai trò hữu ích trong việc đánh giá hiệu quả điều trị các bệnh lý tuyến thượng thận.

Một nồng độ cortisol niệu tăng cao bất thường là một bằng chứng gợi ý trong chẩn đoán cường thượng thận. Xét nghiệm giúp hỗ trợ chẩn đoán phân biệt suy thượng thận tiên phát và thứ phát khi kết hợp với nồng độ ACTH. Xét nghiệm cũng được sử dụng trong chẩn đoán suy thượng thận khi lượng cortisol máu thấp vào buổi sáng. Ngoài ra xét nghiệm cortisol niệu còn góp phần cung cấp bằng chứng trực tiếp, đáng tin cậy về tình trạng bài xuất cortisol của tuyến thượng thận. Việc sản sinh cortisol cũng ức chế quá trình tăng trưởng, tiêu hóa và hoạt động hệ thống sinh sản và làm thay đổi phản ứng của hệ miễn dịch.

Cortisol có tác dụng gì?

Cortisol có tác dụng gì?

Trong trường hợp gặp nguy hiểm, cortisol sẽ ngăn chặn bất kỳ chức năng không cần thiết hoặc gây bất lợi cho việc đối phó với nguy hiểm. Cortisol tổng hợp (hydrocortisone) được dùng làm thuốc để điều trị một số bệnh dị ứng, sốc phản vệ và chống viêm cũng như dùng làm chất thay thế bổ sung trong các chứng thiếu hụt cortisol bẩm sinh. Cortisol được sản xuất tại vỏ thượng thận để thực hiện một số chức năng sau:

Chỉ số cortisol bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số cortisol bao nhiêu là bình thường? Nồng độ cortisol bình thường trong máu nằm trong khoảng:

Cơ chế chống stress của cortisol

Stress là một trạng thái căng thẳng về tinh thần, bất ổn về mặt cảm xúc. Hai hormone norepinephrine và epinephrine giúp kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm để cùng tạo phản ứng chống lại stress. Đây cũng là cơ chế kích thích vỏ thượng thận, tuyến yên còn phát tín hiệu theo con đường thể dịch và thần kinh làm tuyến thượng thận tiết epinephrine, norepinephrine. Việc cortisol tăng lên tạo ra một cơ chế điều hòa ngược, nhằm kích thích tuyến yên giảm sản xuất ACTH để cân bằng lại lượng cortisol trong cơ thể. 

Cơ chế chống stress của cortisol: Nồng độ ACTH tăng, truyền tín hiệu đến kích thích vỏ thượng thận sản xuất cortisol. Ở thời điểm cơ thể bị stress, nồng độ các hormone này trong máu có thể tăng gấp 2 đến 5 lần chỉ số bình thường. Khi cơ thể tiếp nhận một hay nhiều tác nhân stress sẽ kích thích vùng dưới đồi giải phóng ra corticotropin để CRF kích thích tuyến yên tăng sản xuất 8-lipotropin, adrenocorticotropin và 3-endorphin. Các chuyên gia khẳng định rằng việc tăng các yếu tố căng thẳng gây stress cho con người cũng sẽ đồng thời làm cortisol tăng trong máu. Bên cạnh đó, chúng cũng gián tiếp tham gia vào các quy trình chuyển hóa các chất,… 

Ngoài ra, cortisol còn có tác dụng điều hòa huyết áp, hỗ trợ làm giảm các phản ứng viêm trong cơ thể, kiểm soát chu kỳ và các rối loạn liên quan đến giấc ngủ. Cortisol là một hormone quan trọng trong cơ thể có khả năng chống lại stress và kiểm soát sự căng thẳng của người bệnh. Stress kéo dài gây ảnh hưởng đến tâm sinh lý, sức khỏe của người bệnh. Stress được xem như một thách thức, đòi hỏi cơ thể phải chống lại bằng các phản ứng thích nghi về sinh lý, nhận thức và cả hành vi. Do đó, quá trình cơ thể đáp ứng với stress làm tăng cortisol là một chuỗi hoạt động theo vòng luẩn quẩn.

Cơ chế chống stress của cortisol

Cơ chế chống stress của cortisol

Cortisol thấp thì sao?

Một kết quả với nồng độ cortisol trong máu cao có thể được nhận định là bệnh nhân mắc hội chứng cushing. Ngược lại, nếu nồng độ hormone cortisol thấp thì bệnh lý addison hoặc một loại bệnh làm ảnh hưởng đến chức năng tuyến thượng thận sẽ bị nghi ngờ. Chính vì thế, cần cho bác sĩ biết các thuốc đang sử dụng để có thể đưa ra nhận định chính xác nhất. 

Thậm chí, thuốc tránh thai, liệu pháp hormone ngoại sinh hay các loại thuốc khác cũng có thể ảnh hưởng đến mức cortisol trong máu. Trong bối cảnh này, một số yếu tố cần được xem xét để biện luận như nhiễm trùng, căng thẳng và mang thai. Tuy nhiên, nếu kết quả cortisol không bình thường, điều này không nhất thiết mọi bệnh nhân đều có bệnh lý và cần phải điều trị. 

Cách làm tăng cortisol trong cơ thể

Cách làm tăng cortisol trong cơ thể mà chúng ta có thể thực hiện tại nhà như sau: 

Bổ sung vitamin E:

Bổ sung tryptophan:

Sử dụng dầu cá: Nồng độ cortisol ở những người có sử dụng dầu cá thấp hơn so với những người không dùng dầu cá.

Nhóm thực phẩm giàu vitamin C:

Nhóm thực phẩm giàu vitamin B:

Trên đây là toàn bộ thông tin cortisol là gì, cortisol có tác dụng gì, cơ chế chống stress của cortisol và cách làm tăng cortisol. Hy vọng bài viết này hữu ích cho cuộc sống của bạn, cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!

Xem thêm: Thẻ SD là gì, cách sử dụng thẻ nhớ trên điện thoại

Thắc Mắc -