Cây cà phê: Giới thiệu, đặc điểm, vòng đời và ý nghĩa
Cây cà phê là cây công nghiệp lâu năm mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân, là loại cây phát triển kinh tế chủ lực tại Việt Nam. Hạt cà phê mang lại giá trị kinh tế cao, là một trong những loại thực phẩm xuất khẩu thế mạnh tại nước ta. Vậy nguồn gốc, đặc điểm, vòng đời, ý nghĩa cây cà phê là gì? Đọc ngay bài viết dưới đây để tìm hiểu.
Giới thiệu về cây cà phê
Cây cà phê được trồng chủ yếu tại các tỉnh thành ở Tây Nguyên. Hiện tại ở Việt Nam, có ba loại cà phê chính đó là cà phê mít, cà phê chè và cà phê vối. Cà phê là một loại cây thuộc họ Rubiaceae, bên trong hạt cà phê có chứa caffein. Do đó, hạt cà phê được sử dụng làm đồ uống có công dụng cải thiện tinh thần, tăng cường sức khỏe, giảm stress, căng thẳng, giúp đầu óc tỉnh táo.
Sau khi chín, người dân sẽ thu hoạch quả cà phê và chế biến theo dạng phơi khô hoặc sấy khô. Phần hạt cà phê khô sẽ được xử lý trong nhiều điều kiện nhiệt độ khác nhau tùy vào yêu cầu của sản phẩm cà phê thành phẩm. Hạt cà phê sau khi được chế biến sẽ được xay nhuyễn hoặc pha chế với đường và các nguyên liệu khác để đóng gói và bán ra thị trường.
Cây cà phê có nguồn gốc từ đâu?
Cây cà phê được đưa vào trồng tại nước ta vào năm 1875. Giống cà phê đầu tiên đó là giống Arabica, đây là giống cà phê của đảo Bourton, được người Pháp trồng tại nhiều tỉnh khu vực miền Bắc. Một thời gian sau, đây trở thành thức uống xa xỉ và được trồng rộng rãi tại các tỉnh miền Trung như Quảng Trị, Quảng Bình.
Cho tới thời điểm hiện tại, cà phê đã đạt nhiều giá trị xuất khẩu lớn. Sản phẩm cà phê xuất khẩu chủ lực của nước ta đó là giống cà phê Robusta, nước ta cũng được thế giới công nhận là nước xuất khẩu loại cà phê này nhiều nhất thế giới. Chính vì vậy nên việc cây cà phê có nguồn gốc từ đâu là điều thắc mắc của nhiều người.
Tuy giống cây này không có nguồn gốc tại nước ta nhưng nó đã tới nước ta từ thời Pháp thuộc và được trồng rộng rãi cho tới ngày nay. Đắk Lắk và Gia Lai là hai tỉnh có diện tích canh tác lớn nhất nước ta. Hai khu vực này hiện đang mang lại công ăn việc làm ổn định và thu nhập cao cho hàng triệu người lao động. Hơn hết, loại cây này góp phần làm tăng thu nhập và phát triển kinh tế xã hội tại nhiều vùng núi xa xôi, hẻo lánh, những khu vực có nhiều dân tộc ít người.
Đặc điểm sinh thái của cây cà phê
Cây cà phê có chiều cao trung bình khoảng 6 – 10m, nhiều cành nhánh, lá cà phê thon dài, cuống ngắn, lá có hình trứng. Mặt lá trên có màu xanh đậm, mặt lá dưới xanh nhạt, lá có chiều dài khoảng 10 – 15cm, chiều rộng khoảng 3 – 5cm. Rễ cà phê thuộc dạng rễ cọc, dài, ăn sâu vào lòng đất, có nhiều rễ phụ nên có thể hút chất dinh dưỡng nuôi cây trong cả những khi thiếu nước trong thời gian dài.
Đặc điểm sinh thái của cây cà phê bao gồm: Hoa cà phê có năm cánh, màu trắng, nở thành chùm. Loại hoa này thường chỉ nở trong thời gian khá ngắn, khoảng 3 đến 4 ngày, thời gian thụ phấn thì càng ngắn hơn, chỉ vài ba tiếng. Quả cà phê thay đổi màu sắc theo chu kỳ sinh trưởng, khi còn con quả có màu xanh, khi chín sẽ chuyển dần sang màu đỏ, khi quả chuyển sang màu đen là lúc có thể thu hoạch. Một quả cà phê thường sẽ chứa hai hạt cà phê, bên ngoài hạt được bao bọc bởi một lớp thịt dày.
Hạt cà phê có hình tròn, đôi lúc sẽ có hình trứng tùy vào giống cà phê bạn gieo trồng. Khi còn non, hạt cà phê có màu vàng nhạt, xanh nhạt hoặc xanh đậm. Khi chín, hạt cà phê sẽ chuyển dần về màu nâu xám. Một cụm hoa cà phê thường có cả hoa đực và hoa cái, chính vì vậy nên cây cà phê có thể tự thụ phấn mà không cần tới bàn tay của con người. Sau khi cây thụ phấn, phần quả sẽ phát triển trong khoảng 7 tháng cho tới gần 1 năm. Quả có hình trứng, thon hai đầu, hình dáng bên ngoài nhìn khá giống với quả anh đào.
Tuổi thọ của cây cà phê
Tuổi thọ của cây cà phê trung bình khoảng 20 – 25 năm, một số cây sống trong điều kiện chăm sóc thuận lợi sẽ có thể sống tới 30 năm. Một cây có thể cho năng suất khá cao, khoảng 2000 hạt /1 năm. Sau khi trái cà phê chín, người dân sẽ thu hoạch hàng loạt và tiến hành phân loại quả cà phê.
Thông thường, sau khi trồng khoảng 3 năm thì người dân đã có thể thu hoạch đợt đầu tiên. Nếu trồng cà phê bằng cây ươm có chiều cao nhất định thì chỉ mất khoảng 2 năm là cây đã bắt đầu cho trái. Trong 2 – 3 năm đầu, cây cà phê sẽ cho số lượng trái khá thấp, kể từ năm thứ 4 – 5, cây sẽ cho năng suất cao hơn và chất lượng hạt cũng sẽ tốt hơn.
Vòng đời cây cà phê
Tại Việt Nam – nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê Robusta, vòng đời cây cà phê chia làm 3 giai đoạn: Giai đoạn từ khi gieo trồng tới khi trưởng thành, trưởng thành và phát triển, cuối cùng là chết. Một vụ mùa trồng và thu hoạch loại quả này được tính từ tháng 10 đến hết tháng 9 năm sau. Tại các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên, vào mùa hoa cà phê nở và kết quả, nông dân trồng cà phê bắt đầu tưới nước và bón phân cho cây trong vòng 2 tháng để cây phát triển, một vụ mùa thường khá ngắn, chỉ trong khoảng 4 tháng mùa đông.
Công dụng trà lá cây cà phê
Lá cà phê có chứa nhiều hợp chất hóa học như: Antioxidant, mangiferin polyphenols và chlorogenic acids. Nhiều nghiên cứu về công dụng của lá cây cà phê đã cho ra kết quả khá bất ngờ. Kết quả nghiên cứu cho biết, trà làm từ lá cà phê có thể làm thay đổi hàm lượng antioxidant, phytochemicals, total polyphenol content, và tăng cường hoạt động kháng viêm của cơ thể.
Khi sử dụng lá cà phê để làm trà đen, dung dịch nước trà này có tác dụng tăng cường sức khỏe tim mạch và làm giảm nguy cơ tăng huyết áp. Khi sử dụng lá cà phê để làm trà xanh, dung dịch nước trà này có tác dụng chống oxy hóa và kháng viêm mạnh mẽ. Ngoài ra, khi sử dụng trà nấu từ lá cà phê thường xuyên còn có thể bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn, virus có hại, tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch.
Ý nghĩa của cây cà phê
Như chúng ta đã biết về công dụng chính của cây cà phê đó là trồng lấy hạt, cà phê là một thức uống có hương vị thơm ngon, đậm đà, giúp con người tỉnh táo và giải tỏa căng thẳng. Không chỉ dừng lại ở đó, cây cà phê còn mang lại ý nghĩa vô vùng đặc biệt đối với con người. Ý nghĩa của cây cà phê chính là sự trải nghiệm, sự đau buồn, hạnh phúc và niềm vui trong cuộc sống.
Cà phê được xem là người bạn tri kỷ của con người. Mỗi khi tâm trạng không tốt, chúng ta thường tìm tới những ly cà phê có vị đắng như một biện pháp để giải tỏa nỗi buồn. Do đó, thức uống cà phê được xem là một thức uống mang ý nghĩa về sự trải nghiệm sâu sắc, một thức uống mang hương vị đắng ngọt của cuộc đời.
Vị đắng của cà phê mỗi khi thưởng thức giống như đang nhắc nhở bạn phải có ý chí mạnh mẽ, không bỏ cuộc và kiên cường trước mọi thử thách, chông gai. Vị đắng ấy còn là biểu tượng cho những khó khăn ở thời điểm hiện tại mà chúng ta cần tìm cách vượt qua.
Hình ảnh cây cà phê trong tự nhiên
Cùng chiêm ngưỡng qua một số hình ảnh cây cà phê trong tự nhiên dưới đây:
Trên đây là toàn bộ thông tin về nguồn gốc, đặc điểm, vòng đời, ý nghĩa cây cà phê là gì. Hy vọng bài viết này cung cấp được những thông tin hữu ích cho cuộc sống của bạn, cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!
Xem thêm: Cây bao báp: Đặc điểm, ý nghĩa, công dụng và cách trồng
Sinh Vật Cảnh -Cây bao báp: Đặc điểm, ý nghĩa, công dụng và cách trồng
Top 16+ những loại cây ăn quả mang lại giá trị kinh tế cao
Cây xấu hổ: Phân loại, tác dụng, cách trồng và ý nghĩa
Cây xà cừ: Đặc điểm, tác dụng, cách trồng và vị trí trồng
Cây vòi voi có ăn được không? Đặc điểm, công dụng, cách dùng
Cây trạng nguyên hợp tuổi nào? Đặc điểm và độc tố của cây
Cây sang là cây gì? Phân loại, ý nghĩa và hình ảnh